Psikolojinin Deneysel Alt Dalları

Psikolojinin deneysel alt dalları, daha çok akademik araştırmaları içerir. Bilimsel amaç esastır. Davranışın temellerini bulma ve anlama gibi konularla ilgilenir. Psikolojinin deneysel alt dallarını 5 ana başlık halinde inceleyebiliriz, bunlar:

• Deneysel Psikoloji
• Bilişsel Psikoloji
• Gelişim Psikolojisi
• Sosyal Psikoloji
• Kişilik Psikolojisi

Deneysel Psikoloji: Psikolojinin bu dalı öğrenme, bellek, güdü, duygu ve davranışın fizyolojik temelleri üzerinde laboratuvar çalışmaları yapar. Organizmanın anatomik yapısının, sinir sistemi, salgı bezleri gibi fizyolojik olayların davranışlarla olan ilişkisini deneysel çalışmalara dayalı olarak saptamaya çalışır. Yasal ve ahlaksal sorunlar nedeniyle deneysel psikologlar hayvanlar üzerinde araştırma yaparlar. Deneyler ile değişik çevre koşullarının davranışı nasıl etkilediği araştırmalar ile bulunmaya çalışılır.

Bilişsel psikoloji: Dikkat, düşünme, bellek, algılama, öğrenme gibi zihinsel süreçlerle ilgilenir. Bu süreçleri gözlemlenebilen tepki ve davranışlar üzerinden anlamaya çalışırlar. Örneğin, illüzyon içeren resimlere baktığımızda, her seferinde aynı resme bakıyor olmamıza rağmen aynı görüntüyü algılayamamamız, beynimizin algılama esnasında uyaranları nasıl zihinsel olarak değiştirebildiğine işaret eder. Biliş-beyin ilişkisinin incelendiği biyopsikoloji, beyindeki hasar ve bozuklukların araştırıldığı nöropsikoloji gibi alt dalları vardır.

Gelişim Psikolojisi: Bireyin doğumdan ölümüne kadar yaşa bağlı fiziksel ve zihinsel süreç ve davranış değişikliklerini inceler. Doğumdan ileri yaşlara kadar insanların zihinsel yetilerinin hangi sebeplerle ne şekilde değiştiğini ve bu değişimlerin nasıl sonuçlara yol açtığını anlamaya çalışırlar. Kendi içerisinde bebeklik, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık olmak üzere bazı alt dallara ayrılır.

Gelişim psikologları özellikle çocukluk dönemi ve bu dönemdeki deneyimlerin kişinin erişkin hayatına etkileri ile ilgilenirler. Örneğin, bebeklik döneminde anne ile çocuk arasındaki bağlanmanın, çocuğun erişkin olduktan sonraki ilişkilerine nasıl yansıdığı gibi konularda sorular sorar ve araştırmalar yaparlar.

Sosyal Psikoloji: Sosyal bir varlık olan insanın davranışları üzerinde toplumun etkisini ve insanın grup içindeki davranışlarını inceler. Grupların insanların tutum ve davranışlarına etkisinden, önyargı, ikna, propaganda, kamuoyu, moda, liderlik, algı operasyonu, itaat gibi konular sosyal psikolojinin inceleme alanındadır.

Algı Operasyonu: Yanıltıcı bilgi, söz ve semboller aracılığı ile hedef kitleyi etkilemek, yönlendirmek ve önceden belirlenmiş amaca hizmet ettirme yoluyla toplumların algılarının, motivasyonlarının duygularının etki altına alınmasıdır.

Kişilik Psikolojisi: Kişilik gelişimi, benlik algısı, öz saygı, kişilik gelişiminde rol oynayan faktörler gibi konuları araştırır. İnsanların karakter özelliklerini anlayabilmek için geliştirdikleri kişilik testleri ile her bir bireyin dışadönüklük, yeniliğe açıklık, duygusallık gibi kişilik özelliklerine ne düzeyde sahip olduğunun anlaşılmasını amaç edinir. Bu kişilik özelliklerinin başkalarına önyargıyla yaklaşma, stresle baş edebilme, depresyon riski gibi pek çok konuyla ilişkisini inceler.